13 Φεβρουαρίου 2020: Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου και αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να ασχοληθούμε με τη μαγεία ενός μέσου που έχει φανατικούς λάτρεις.
Τη Θεσσαλονίκη τη ζεις, την αισθάνεσαι. Την κάθε πόλη την βλέπεις και την ακούς, την περπατάς. Η πρώτη καραντίνα, πάνε σχεδόν δύο χρόνια από τότε, είχε και τα καλά της. Μου έμαθε ακόμη περισσότερο την πόλη μου. Η Θεσσαλονίκη πρέπει να φτιάξει τον πολιτισμό της. Πρέπει από τα κύτταρα της, τους ανθρώπους της, να βρει την πνοή της. Το σοκ της δολοφονίας του Άλκη μας πήγε ακόμη πιο πίσω και αυτό που τρομάζει είναι πως η «κατρακύλα» δεν θα’ χει τέλος.
Ράδιο είχε και ο παππούς μου, ο πατέρας της μητέρας μου, ένα ολλανδικό Erres πολύ εντυπωσιακό και με πολλά κουμπιά. Όποτε πήγαινα στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς, πάντα το περιεργαζόμουν, πατούσα τα μεγάλα άσπρα κουμπιά του, άνοιγα τη φωνή στο διαπασών. Ο παππούς μου, καλή του ώρα, άκουγε «τη φωνή της Αμερικής», εγώ μόνο ποδόσφαιρο!
Το ραδιόφωνο-αντίκα του ’53, σώζεται ακόμη και σήμερα, όποτε πήγαινα να δω την συγχωρεμένη τη γιαγιά μου, πάντα το περιεργαζόμουν και συνέχιζα να πατάω τα κουμπιά του. Στα δικά μου παιδικά χρόνια, υπήρχε το «τρανζίστορ» (πάντα είχα την απορία γιατί οι μεγαλύτεροι αποκαλούσαν έτσι το ραδιόφωνο, το έμαθα πολλά χρόνια αργότερα) που όσο θυμάμαι έπαιζε τις Κυριακές ποδόσφαιρο.
Θυμάμαι ένα ντέρμπι Άρης – ΠΑΟΚ στις αρχές τις δεκαετίας του ’80. Για δύο λόγους. Ο πρώτος γιατί ενώ φτάσαμε με τον πατέρα μου έξω από το γήπεδο από τη 1 το μεσημέρι παρακαλώ, δεν είδα ποτέ ζωντανά εκείνο το ματς. Ο πατέρας μου βλέποντας τον συνωστισμό έξω από τις θύρες του γηπέδου Χαριλάου, αποφάσισε να πάει μόνος του κι εγώ επέστρεψα στο κοντινό σπίτι του αδερφού του μέχρι να λήξει το ματς.
Στην περιγραφή ήταν ο σπουδαίος Γιάννης Λογοθέτης, που πριν από κάποιους μήνες έφυγε από τη ζωή. Από τους κορυφαίους εκφωνητές, διέθετε ένα πλούσιο γλωσσικό οπλοστάσιο με δεκάδες εκφράσεις κατά την περιγραφή, «ο χαλκέντερος Φουντουκίδης», «το ζαρκάδι του ΠΑΟΚ, ο Κούδας», όλα αυτά που δεν ακούγονται πια από συναδέλφους, αφαιρώντας τη ραδιοφωνική, παλιά μαγεία της περιγραφής ενός αγώνα.
Για την ιστορία, ο ΠΑΟΚ είχε κερδίσει εκείνο το ντέρμπι 1-0, χάρη σ’ ένα γκολ του Γιώργου Κωστίκου, θυμάμαι ότι βγήκα και περίμενα τον πατέρα μου στο δρόμο απ΄ όπου χιλιάδες ΠΑΟΚτσήδες περνούσαν με μια «κηδεία του Άρη», οι περισσότεροι στα χέρια, για να φτάσουν πεζοί πανηγυρίζοντας από του Χαριλάου στο κέντρο της πόλης.
Η ιστορία…
Η ραδιοφωνία στην Ελλάδα έχει μια ιστορία που ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα και η οποία έχει συνδεθεί αναπόσπαστα με ιστορικά γεγονότα, μνήμες του παρελθόντος, διαξιφισμούς, προπαγάνδα, ενημέρωση και, φυσικά, τεχνολογικές εξελίξεις. Κοιτώντας πέρα από το καθαρά ιστορικό πλαίσιο όμως, το ραδιόφωνο στην Ελλάδα έχει γίνει σχεδόν συνώνυμο και με μια άλλη δραστηριότητα: τον αθλητισμό.
Όταν ακόμη η τηλεόραση δεν αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος των νοικοκυριών και, αργότερα, όταν έκανε τα πρώτα της δειλά βήματα με τις ευλογίες του κράτους, το ελληνικό ραδιόφωνο είχε παρουσία στα ελληνικά γήπεδα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί χωρίζονταν σε κρατικούς και ιδιωτικούς. Φυσικά, ούτε η προσφορά ούτε η ποιότητα στον αθλητικό τομέα είχαν πλησιάσει στα επίπεδα που βρίσκονται σήμερα, ωστόσο, η ελληνική αθλητική ραδιοφωνία έθεσε τα θεμέλια, προκειμένου το ραδιόφωνο να αποτελέσει το αγαπημένο ίσως μέσο αναμετάδοσης των Ελλήνων φιλάθλων.
Η Θεσσαλονίκη
Είναι γνωστό πως η Θεσσαλονίκη πρωτοπόρησε σε ό,τι αφορά στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός της χώρας φτιάχτηκε εδώ, κι εδώ έγινε η πρώτη εκπομπή τηλεοπτικού σήματος, πολλά χρόνια πριν ξεκινήσει η τηλεόραση στην Αθήνα.
Ένας βασικός παράγοντας που έφερε σε περίοπτη θέση την αθλητική ραδιοφωνία στην Ελλάδα ήταν η ιδιωτικοποίηση του μέσου, η οποία επέτρεψε το άνοιγμα δεκάδων αθλητικών σταθμών τις τελευταίες δεκαετίες. Οι συχνότητες στα FM απελευθερώθηκαν και δόθηκε στους Έλληνες ακροατές η δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα από πολλές προτάσεις. Ωστόσο, τα πρώτα βήματα της ραδιοφωνίας στον αθλητισμό πραγματοποιήθηκαν μέσω της κρατικής ΕΡΑ ΣΠΟΡ (αρχικά γνωστή ως ΕΡΑ 4 και έπειτα Τέταρτο Πρόγραμμα), η οποία αποτέλεσε τον πρώτο ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό με 24ωρο αθλητικό πρόγραμμα.
Η πρώτη «ζωντανή» αθλητική ραδιοφωνική εκπομπή στη Βόρεια Ελλάδα ήταν οι «Αθλητικές Διαδρομές», εν έτη 1986, με παρουσιαστή τον Κυριάκο Θωμαΐδη. Και με αφορμή εκείνη την πρώτη εκπομπή ας κάνουμε ένα γρήγορο ταξίδι στο χρόνο και ας θυμηθούμε κάποια από τα αθλητικά ραδιόφωνα της Θεσσαλονίκης.
Εκείνα τα χρόνια η ΕΡΤ στους 102 είχε κάθε μεσημέρι μια ωριαία εκπομπή με συμπαρουσιαστές τον Γιώργο Τραπεζανίδη, τον Περικλή Στέλλα κι άλλους αθλητικογράφους, ενώ στα τέλη της δεκαετίαςτου ’80 ο Γιώργος Τουρώνης ξεκίνησε τη λειτουργία του πρώτου αμιγώς αθλητικού ραδιοφώνου, τον Star FM, που είχε ως κορυφαίο προϊόν της όλες τις ζωντανές μεταδόσεις του μπασκετικού Άρη.
Με τις μεταδόσεις μπασκετικών αγώνων ασχολήθηκε στο Ράδιο-Helexpo 105 κι ο Άρις Νικολάκης μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’90, μια περίοδο κατά την οποία ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, όπως ο ΑΝΤ-1 και το FM 100 είχαν μεγάλης διάρκειας αθλητικά ένθετα στα πρωϊνά μαγκαζίνο που παρουσίαζαν ο Δημήτρης Χατζηπαρασκευάς και ο Γιώργος Αδάμ.
Στο «Ράδιο Θεσσαλονίκη» είχαν ξεκινήσει αθλητικές παραγωγές ο Νίκος Τζαντζαράς κι ο Λευτέρης Δούκας, στο δικό του αθλητικό ένθετο υπήρξε ο πρώτος χορηγός κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1998.
Στο ραδιόφωνο του Αντέννα Θεσσαλονίκης πρώτα και στον Α103 FM έκαναν εκπομπές οι Γρηγοριάδης, Μπούζος και Στέλλας, με τον Α 103, που λειτουργούσε στη Δελφών να περνάει στην ιδιοκτησία των «Σπορ του Βορρά» και να μετατρέπεται σε Sport 103 FM και Extra Sport, με διευθυντή τον Κώστα Βασιλόπουλο, ενώ αυτόνομο ενημερωτικό πρόγραμμα στη Θεσσαλονίκη είχε την ίδια περίοδο ο Flash 99.4 και αργότερα ο Real FM.
Το Αθλητικό Metropolis 95.5 ξεκίνησε κι αυτό με μεταδόσεις αγώνων μπάσκετ, το 1989 και έφτασε να είναι το Νο1 αθλητικό ραδιόφωνο της πόλης.
Ο «Ηλιος των Σπορ» μετατράπηκε σε Libero FM, το δεύτερο αθλητικό ραδιόφωνο της Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Γιώργο Ζαγόρα, ενώ από αύριο 14/2 ξεκινάει την αμιγώς λειτουργία του το Ράδιο Primo από του 106,1. Παράλληλα, υπάρχουν αθλητικά ένθετα σε ραδιόφωνα όπως το FM 100, το Focus κλπ.
Τη δεκαετία του 2000 υπήρχαν ο «Αθλητικός FM», ο «Αρενα FM», το «Αρης FM» (ακολούθησε το Yellow Radio) το Ράδιο «Φωνή της Τούμπας», με πολλές οπαδικές εκπομπές να κυριαρχούν στο πρόγραμμα αρκετών ραδιοφώνων της πόλης.
