Η 29η Απριλίου είναι μία ακόμα μέρα ορόσημο στην ιστορία του Π.Α.Ο.Κ. με ιστορικό ντοκουμέντο.
Είναι γνωστό ότι ο Π.Α.Ο.Κ. έχει έγκριση από το Πρωτοδικείο 20 Απριλίου 1926 και συμβολική ημερομηνία ίδρυσης-γιορτής από το 1931, 12 Απριλίου.
Τα νομικά βήματα από την 30η Μαρτίου έως και την 21η Απριλίου 1926 ήταν τα ακόλουθα:
- 30 Μαρτίου 1926: Υπογραφή πρωτοκόλλου Ίδρυσης
- 5 Απριλίου 1926: Γενική Συνέλευση και ψήφιση του πρώτου Καταστατικού του Π.Α.Ο.Κ.
- 10 Απριλίου 1926: Κατάθεση φακέλου στο Πρωτοδικείο για αναγνώριση
- 17 Απριλίου 1926: Συνεδρίαση Πρωτοδικείου
- 20 Απριλίου 1926: Απόφαση Πρωτοδικείου
- 21 Απριλίου 1926: Δημοσίευση απόφασης
Τι έγινε λοιπόν 29 Απριλίου του 1926;
Εκείνη την ημέρα ο Π.Α.Ο.Κ. γνωστοποίησε την ίδρυση του, με επιστολή σε σύλλογο εντός Ελληνικής επικράτειας στον Παγκεφαλληνιακό Γυμναστικό Σύλλογο με έδρα στο Αργοστόλι, προφανώς μια προβλεπόμενη νομική διαδικασία στην ίδρυση νέων συλλόγων.
«Ο Πανθεσσαλονίκειος γνωστοποιεί την ίδρυση του από Κωνσταντινοπολίτες αθλητές και φιλάθλους και στέλνει τους αδελφικούς χαιρετισμούς στον Παγκεφαλληνιακό.»
Πολλοί αναρωτιόταν τι σχέση μπορεί να έχει ο Π.Α.Ο.Κ. με την Κεφαλλονιά, μάλιστα αρκετοί κακεντρεχείς από άλλες προσφυγικές ομάδες που αγνοούν τα ιδρυτικά καταστατικά τους και τις ιδρυτικές, πρώτες επιστολές του, παρουσιάζοντας επιστολές σε ομάδες της Κωνσταντινούπολης μετά από 7 χρόνια απ’ την ίδρυση του με διαφορετικές υπογραφές από τους ιδρυτές τους, έλεγαν ανεπίσημα ότι ο Π.Α.Ο.Κ. δεν έχει σχέση με την προσφυγιά στέλνοντας την πρώτη επιστολή σε ομάδα από τα Επτάνησα, μα δεν μπορούσε εκείνη την εποχή να στείλει επίσημη επιστολή στην Κωνσταντινούπολη, δυστυχώς ήταν ξένο κράτος και διωγμένος από εκεί.
Φυσικά αυτό δεν ισχύει γιατί Π.Α.Ο.Κ. και Παγκεφαλληνιακός έχουν πολλά κοινά, άγνωστα στο ευρύ κοινό μέχρι σήμερα.
Ο Παγκεφαλληνιακος Γυμναστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1923,την εποχή ίδρυσης της Ένωσης Κωνσταντινοπολιτών 1923 στην Θεσσαλονίκη, το μητρικό σωματείο του Π.Α.Ο.Κ., από πρόσφυγες που είχαν φτάσει στο νησί.
Το επιβεβαιώνει στα βιβλία της η κυρία Ευρυδίκη Λειβαδά-Ντούκα που έγραψε για τον Παγκεφαλληνιακό Γυμναστικό Σύλλογο και για τους Πόντιους και Λοιπούς Μικρασιάτες της Κεφαλλονιάς.
Στην περίληψη του βιβλίου της κυρία Λειβαδά – Ντούκα αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Η ιστορία του αρχαιότερου αθλητικού συλλόγου της Κεφαλλονιάς.
…Το 1923 η αρκετά μεγάλη πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα μετατρεπόταν σε γήπεδο ποδοσφαίρου. Στην πλατεία αυτή με τα θεόρατα δένδρα έπαιζαν “φουτ-μπολ” τα παιδιά του γειτονικού Σχολαρχείου τα οποία πολλές φορές παραμελούσαν τα μαθήματά τους με τις γνωστές επιπτώσεις. Το ίδιο εύκολα μετατρέπονταν και οι άλλες αλάνες σε πρόχειρα γήπεδα, ενώ το προβάδισμα το είχε ο Μέτελας όπου γίνονταν και γυμναστικές επιδείξεις
Το ποδόσφαιρο ήταν τότε ένα νέο άθλημα που προκαλούσε πραγματική συγκίνηση, όχι μόνο στους συμμετέχοντες, αλλά και στους θεατές…. Τότε γεννήθηκε ο Παγκεφαλληνιακός…».
Στο βιβλίο της για τους Πόντιους και Λοιπούς Μικρασιάτες της Κεφαλλονιάς κάνει αναφορά για τους ιδρυτές του Παγκεφαλληνιακου από πρόσφυγες.
Πιο συγκεκριμένα :
«Το πρώτο σημαντικό γυμναστικό σωματείο του Αργοστολιού, ο «Παγκεφαλληνιακός Γυμναστικός Σύλλογος», οφείλει την ίδρυσή του στους πρόσφυγες, καθώς πολλά στελέχη του προέρχονταν από τον προσφυγικό πληθυσμό της πόλης. Ιδρύθηκε το 1923 κι ανάμεσα στους πρώτους ποδοσφαιριστές ήταν οι Σπύρος Κωνσταντινίδης, Παναγιώτης Περλικίδης, Ελευθέριος Ιωαννίδης, Διογένης Παυλίδης (όλοι από τον Πόντο) και Χρήστος Αρχιμήδης, Γιάννης και Αθανάσιος Παπαϊωάννου (από τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας).
Ο Κωνσταντινίδης ήταν ξυλογλύπτης και ήταν ο αρχηγός του Παγκεφαλληνιακού, ο Παυλίδης είχε το παρανόμι «γέρος» και δούλευε ως εργάτης. Ο Παπαϊωάννου εργαζόταν ως οδοντίατρος, ενώ εργάτης σε οικοδομές ήταν και ο Περλικίδης, ο οποίος διέθετε μοναδικό χιούμορ και είχε φθάσει στην Κεφαλλονιά με τον αδελφό του Νικόλαο, και τρεις αδελφές ακόμη: την Αναστασία, την Ελένη και τη Δέσποινα. Οι γονείς τους ήταν ο Ιωάννης και η Παναγιώτα και ζούσαν στο χωριό Τουσλά. Είχαν μόνον ένα μικρό σπιτάκι – και όχι κτήματα, για το οποίο πήραν μια μικρή αποζημίωση. Όταν τους μετέφεραν στην Κεφαλλονιά, το 1924 με τη Συνθήκη της Λοζάνης, καθώς έμπαιναν στο λιμάνι του Αργοστολίου «ήταν σούρουπο. Βλέποντας τα βουνά τριγύρω και τον όγκο του Αίνου, έβαλαν τα κλάματα». Όλοι οι πρώτοι πρόσφυγες Περλικίδη γνώριζαν τα Τουρκικά. Ποτέ όμως δεν τα μιλούσαν σπίτι τους. Μόνον τα παιδιά τους τους άκουγαν να μιλούν, σπάνια, τη γλώσσα με τους γείτονές τους στον προσφυγικό συνοικισμό στο Αργοστόλι και συγκεκριμένα με τον ακριβώς απέναντι συμπατριώτη τους Ευθύμιο Αρβανιτίδη. Αρχικά έμειναν έξω από το Αργοστόλι, στις Μηνιές και όταν ετοιμάσθηκαν τα σπίτια των προσφύγων εγκαταστάθηκαν στον συνοικισμό των οδών Δεβοσέτου και Πιτσαμάνου.»
Ο Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινοπολιτών με τον Παγκεφαλληνιακό, παρόλο που φτιάχτηκαν από πρόσφυγες έβαλαν στα αρχικά γράμματα του ονόματος τους τον τόπο εγκατάστασης (Θεσσαλονίκη και Κεφαλλονιά) δείγμα ότι ήθελαν με το πρόθεμα «Παν» να αγκαλιάσουν όλους τους πρόσφυγες και γηγενείς σε μια ομάδα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται μετά την προσφυγιά λόγω πολέμου, ο πόλεμος, η κατοχή και οι σεισμοί του 1953 εξαφάνισαν την λέξη πρόσφυγας.
«ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ: ΑΙΤΙΕΣ ΑΠΑΛΟΙΦΗΣ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ «ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ»
Κι ύστερα ήλθε ο πόλεμος για να διαρρήξει τον κοινωνικό ιστό, να επιταχύνει την ολοκληρωτική αφομοίωση και να απαλείψει κοινωνικούς διαχωρισμούς, αλλά και την λέξη «πρόσφυγας». Πολλοί προσπάθησαν να ξεπεράσουν την κρίση ξεπουλώντας τα πάντα κι έκαναν εργασίες του ποδαριού μια και που η επαγγελματική τους στέγη είχε καταστραφεί. Η ιταλική κατοχή αύξησε την ανεργία, την έλλειψη τροφίμων, την πείνα, τον πληθωρισμό, κι αναγκάστηκαν πολλοί απογοητευμένοι εντελώς, να μεταναστεύσουν . Μετά την απελευθέρωση ακολούθησε στην Κεφαλλονιά πολύχρονος αιματηρός εμφύλιος (1944-1950).
Όσοι πρόσφυγες παρέμειναν, κι ειδικά όταν δεν είχαν φροντίσει να αποκτήσουν την ελληνική υπηκοότητα, ταλαιπωρήθηκαν πολύ γιατί τα αρχεία των αλλοδαπών καταστράφηκαν .
Πιο δύσκολη από την αναγνώριση ήταν η επαγγελματική αποκατάσταση. Γκρεμισμένα μαγαζιά, ισοπεδωμένη από κάθε άποψη, η αγορά, οι τεχνίτες μετρημένοι στα δάκτυλα, έπρεπε να ανασυγκροτηθούν εν παραλλήλω με το ντόπιο στοιχείο. Τους ένωνε όμως όλους η τραγικότητα των ημερών. Οι οικογένειες που είχαν απομείνει ήταν λίγες κι είχαν ενσωματωθεί ολοκληρωτικά με τους ντόπιους κι όλοι μαζί, αργά και σταθερά έφτιαξαν τη ζωή τους από το μηδέν.
Κι όταν άρχισαν να πατούν στα πόδια τους ήλθαν οι μέρες των φοβερότατων σεισμών του Αυγούστου του 1953. Μετέτρεψαν το νησί απ’ άκρη σ’ άκρη σε σωρούς ερειπίων, Ισοπεδώθηκαν κι οι ζωές όλων χωρίς καμμιά εξαίρεση κι αποδείχθηκε για άλλη μια φορά πως η κοινή δυστυχία συσπειρώνει τους ανθρώπους.”
Κάπως έτσι έγινε και στη Θεσσαλονίκη με την κατοχή, τον εμφύλιο, την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση και τους σεισμούς του 1979 που αρκετοί άνθρωποι έχασαν δουλειές και σπίτια.
Στη Βόρεια Ελλάδα συχνά λέμε οι παππούδες μας πρόσφυγες, οι γονείς μας μετανάστες.
Ο ΠΑΟΚ σαν καταφύγιο κάθε είδους «καταραμένου», «κατατρεγμένου», όπως είπε ο συγγραφέας Γιάννης Ανδρουλιδάκης, στην ταινία «90 χρόνια ΠΑΟΚ» αγκαλιάζει κάτω από τις φτερούγες του Δικέφαλου αετού όλους ανεξαιρέτως, για αυτό βρίσκει νόημα το πρόθεμα «ΠΑΝ».
«Κανείς δεν μένει χωρίς πατρίδα, όσο υπάρχει η Θεσσαλονίκη», έγραψε ο Θεσσαλονικιός, Βυζαντινός, Λόγιος Νικηφόρος Χούμνος τον 14ο αιώνα την εποχή της «Παλαιολόγειας Αναγέννησης».
Σήμερα λέμε «Κανείς δεν μένει χωρίς κοινωνική αποδοχή και ομάδα όσο υπάρχει ο ΠΑΟΚ».
Για αυτό λοιπόν για τον Π.Α.Ο.Κ. ο Απρίλης είναι ο μήνας του, αφού ξεκίνησε η ίδρυση του 30 Μαρτίου και τελείωσε 29 Απριλίου με την επιστολή στον προσφυγικό Παγκεφαλληνιακό στα ασπρόμαυρα Επτάνησα…
